Sindirim Sistemi Hastalıkları

Sindirim Sistemi Hastalıkları

Ağızdan başlayıp anüs ile biten yol üzerindeki organlarla beraber karaciğer ,safra kesesi, pankreası içerir.

Ağız dil diş çeneden oluşan karbonhidrat sindiriminin başladığı florası olan ilk sindirim organımızdır. Ağızda dilin altında ve çene çevresindeki tükrük bezleri ve dil papillaları sindirim için önemli aracılardır.

Ağızda sıklıkla karşılaştığım vakalar aftlar oldu. Çeşitli nedenleri olan aft romatizmal hastalıklar, Behçet gibi daha karmaşık hastalıklar dışında çoğunlukla vücut direncinizin düştüğü açlık, uykusuzluk, soğukta kalma, güneşte kalma, korku, ani olaylar sonrasında çıkabilir; sıklıkla 1hafta -10 günde iyileşir.

Yemek borusu: Ağızla alınan besinlerin daha ileri sindirim süreçleri için mideye transferinde görevli boru şeklinde bir organdır.Belli bölgelerinde doğal darlıklar olmakl beraber diyafram ile de komşudur.Bu nedenle yemek borusu ile ilgili bir sorun olduğunde komşusu akciğer çalışmakta zorlanıp nefes darlığı yapabilir.Bu organla ilgili hastalıklarda üst karın bölgesinde ağrı ,bulantı kusma ağız kokusu kilo kaybı olabilir.

Özofageal reflu/Özofajit

Hastalarımda en sık karşılaştığım yemek borusu şikayetidir.Ağıza acı su gelmesi,keskin yemek kokusu ,uzun süredir olan ama ötelenen veya önemsenmeyen şikayetlerdir.Hastalarımda gördüğüm çoğunlukla sigara içmeleri oldu.Bunun yanında alkol alanlar, aşırı kahve tüketenler,koyu çay içenler ,acı ekşi çok yiyenler,yeme bozukluğu olanlar da bu vakaların arasındaydı.Hızlı kilo alanlar,uzun süre yüksek kiloda kalanlar ,tıkabasa hızlıca yiyenler de buna eklendi.Yemekhanede yenen, kötü yağlarla pişen, özellikle de pilav yenen öğünden sonra midede keskin bir yanma ve sonrasında ağrı ve boğaza gelen keskin acı his de söylenenlere eklendi.

Burada mekanizma yukarıdaki faktörlerin özellikle sigaranın mide yemek borusu arasındaki kapıyı gevşetmesi olur.

Tedavi düzenlemesi ,gerekli deüişiklikleri yapıldıktan sonra durmu takibe alır sonraki dönemde şikayet durumu aile hikayesi ve diğer faktörleri değerlendirerek endoskopi veya diğer görüntüleme yöntemlerini planlarım.

Özofajit:Reflu uzun süre olduğunda mide ile yemek borusu arasındaki yoğun asit teması özofagusun doğasını bozar dokuda tahriş iltihap gelişir.Çoğunlukla yemek borusunun hemen mideye komuşu olan alt kısmında gelişir.Çok ilerlerse kötüye dönüşebilir yakın takip gerekir.Kliniğimizde çalıştığım iyi endoskopistlerle bu takibi yönetiyorum.

Özofagusun çeşitli yerlerinde darlık veya dıştan çekilme olabilir.Yutma sorunlarını da beraberinde getiren bu vakalarda besinlerin mideye gidemeyip özofagusta takılması veya yutamama, katı besinleri yutamama veya sadece sıvı içememe gibi durumlar eşlik edebilir.

Akalazya yemek borusunun gevşeyememe halidir.Tüm yemek borusunu kapsar.Romatolojik hastalıkla beraber gidebilir.Oldukça ağrılıdır.Tedavisi farklı düzenlenir.

Mide:Yemek borusundan sonra gelen sindirim organıdır.Protein sindiriminde görevlidir.İçi asitli bir ortamdır.Midede gastrit ülser gibi hastalıklar meydana gelir.

Gastrit: Mide iltihabıdır.Çoğunlukla midenin son çıkış bölgesine yakın kısımda olur.Burası antrum bölgesidir.Burası en sık gastrit ülser görülen bölgedir.Sonra oniki parmak barsağına geçiş olur.Onikiparmak barsağında olan iltihap olan duodenla gastritte de gastrit arka duvarda ise ülsere dönüşüp kanama riski vardır.Biz kliniğimizde bu durumları açıklığa kavuşturup hassasiyetle takip ederiz.

Ülser:Gastrit olan bölgede doku harabiyeti çok artıysa ülser oluşur; kanama riski artmış demektir.Hızlı şekilde tedaviye geçeriz ki kanama tablosundan uzaklaşıp dokuyu kurtatabilelim.Bir taraftan da ülserde nadiren de olsa kanseröz olaya çevirebilir.Bu nedenle takibi önemlidir.

Midede hiatal herni,paraozofageal herni de dediğimiz fıtıklar oluşabilir.Bunlar da karında şişkinlik, reflu, gaz durumunu tetikler.Çoğunlukla fazla kilolu ve hızlı kilo artışı yaşamış hastalarda görürürüz.

Onikiparmak barsağı (Duodenum ) mideden sonraki bölümdür.Bu bölge 4 boğumdan oluşur.İlk boğum gastrit ,ülser ,kanamanın görülebileceği alandır.Ve sabaha karşı açlık ağrısı bu alanda görülür.Diğer kısımlara safra kesesi pankreas kesesi salgıları akar,sindirim enzimleri ile buluşur..Açlık tokluk sindirim hormonları ile bağlantı halindedir.

Sonrasında diğer barsak bölümleri olan jejunum ve ileum denen diğer ince barsak komponentleri vardır.Jejunum aminoasit karbonhidrat emilimi ile uğraşır.İleum denen son ince barsak bölümünde yağ ve lenf sıvısı emilimi gerçekleşir.Bağışıklık için çok önemli bir bileşendir burada bol miktarda lenf bezcikleri vardır.

Kolon(Kalın Barsak ): Barsakların anüse giden yolda ince barsaktan sonra gelen bölümdür.3 parçadan oluşur..İnce barsağı kolona bağlayan appendix dediğimiz organdır.İltihabında apandisit olur.Sağ alt karın bölgesi appendixin olduğu bölgedir.Buradaki ağrı kadınlarda yumurtlama ağrısı,fmf karın ağrısı atakları ,idrar yolları taş ve iltihabı ile karışabilir.

Kalın barsakta gaz, şişkinlik, ağrı, kabızlık, ishal gibi rahatsızlıklar görülür.Yine divertikül gibi balonlaşmalar, kitle, duvarında damar genişlemesi denen anjyodisplazi de görülebilir. Divertikül ,anjiyodisplazi sıklıkla ileri yaş hastalarda görüdüğümüz rahatsızlıklardandır.Kitle de ailede hikaye varsa 40 ,yoksa 50 yaşından sonra kontrol ettiğimiz bir konudur.

Karaciğer: Vücudun toskinlerden arınmasında etkin organıdır.İki türlü dolaşımı vardır.Biri toksinleri temizleyen ve sindirim enzimleri sentezleyen portal dolaşım, diğeri organın kendisini besleyen hepatik dolaşımdır.

Portal dolaşımda safra oluşumunda etkilidir. Burada karaciğerde sentezlenen safra, safra kanalları yoluyla safra kesesine aktarılır. Karaciğer ve safra kesesi yakın arkadaştır.

Hepatit: Karaciğer hücrelerinin iltihabıdır. Toplumda çoğunlukla hepatit B,C gibi enfeksiyona bağlı olarak bilinir.

Otoimmün dediğimiz romatolojik sebepli, alkole bağlı, fabrikada kimyasal boyalara bağlı ,toksik gelişen hepatitler rastladığım vakalar oldu.

Siroz: Karaciğerin kronik hastalığıdır.Hepatit enfeksiyonları,alkolizm,toksik maddeler,romatizmal otoimmün hastalıklar,kalp yetmezliği siroza neden olabilir.

Safra Kesesi:Karaciğerde sentezlenen safra kanalları aralığıyla safra kesesinde toplanır. Safra kesesinde biriken safra sindirim sürecinde ihtiyaç oldukça onikipamak barsağına salgılanır. Safra kanalının onikiparmak barsağına açıldığı yerde pankreasın da kanalları vardır. Burası yakın komşuluklu bir alandır.Kitle veya taş oluşumu bu alanda tıkanıklık yapar. Safra akışı koyulaşır, akış bozulursa taş oluşabilir.Taş-kristal nadiren pankreas kanalına da yuvarlanabilir. Kitle varlığı da burada tıkanıklığa akışın yavaşlamasına sebep olur.

Kolesistit: Enfeksiyon, kitle, taş oluşumu safrakesesinde iltihaba neden olur.Kolesistit denir.Bulantı ,şişkinlik ,sağ üst karın ağrısı, gece yatarken sırta ;kürek kemikleri ortasına vuran ağrı şikayetiyle hastalarımız başvurur.

Safra kesesinde çoğunlukla taşa bağlı oluşur. Ancak taşsız kolesistitin de barsak enfeksiyonu sonrası, organa giden damar tıkanıklığı sonucu (mesenter iskemi)geliştiğini de vakalarla gördüm.

Safra kesesi taşı var diye hemen ameliyata gitmeyi tavsiye etmem. Safra kesesi taşı oluştuğunda radyolojik bulgulara da dikkat ederek diğer tedavi ile yönetirim. Ancak ameliyat olması gereken tabloları da geciktirmeden yönlendiririm.

Pankreas :Sindirim enzimlerini , kan şekeri düzenleyici hormonlar insülin ve glukagonu sentezler ve salgılarlar. Bu salgılar açlık toklukta, diyabet oluşumunda, kilo kontrolünde rol oynar.

Akut Pankreatit :Ağrısı sırta vuran bel etrafında kuşak tarzında ağrı şeklinde olur. Bulantı ,sarılık eşlik edebilir.Alkol sıklıkla sebep olur ,kanda trigliserid yüksekliği, safra taşı ,pankreas kanalında kitlenin kanala girerek iltihap yaptığını deneyimledik

Pankreas tümörü:Çoğunlukla baş kısmında görülür. Çok sessiz ve hızlı ilerler..Sıklıkla gördüğümüz kısa sürede hızlı kilo kaybı, sarılık ,dışkı renginde açılma ,karın ağrısı, idrar renginde koyulaşma şeklindedir. Kronik pankreatitli (özellikle alkole bağlı) kişilerde , ailede varsa ,kolon polipleri sık olan genetik yatkınlığı olan kimselerde, sigara ,50 yaşında sonra ve gebelik diyabeti geçirenlerde risk artmıştır.